Zespół nocnego jedzenia (zespół/syndrom nocnego objadania się, z ang. night eating syndrome – NES) to wielokrotne wstawanie w nocy, aby coś zjeść. Nie chodzi tu jednak o nocne buszowanie w lodówce, które – powiedzmy sobie szczerze zdarza się każdemu. To komplikacja rozregulowanego snu, nieodpowiedniego dla nas sposobu odżywiania, długotrwałe odczuwanie stresu. Podjadanie w nocy jest wymuszone przez organizm oraz głowę, która szuka ujścia dla nagromadzonych nasilonych emocji.

Przyczyny

Na jakość snu wpływa dużo czynników, w tym: poziom stresu w ciągu dnia, sposób odżywiania, aktywność fizyczna, nawodnienie organizmu, ilość czasu spędzonego przed komputerem, telefonem. Tak naprawdę, każdy niedobór makro czy mikroelementów czy zachwiana równowaga w wymienionych wyżej elementów może roztroić lub pogorszyć jakość snu. Powodem nocnego jedzenia mogą być także problemy genetyczne.

Najczęściej syndrom nocnego jedzenia dotyczy osób, które cierpią na zaburzenia snu np. bezsenność. Zaburzony sen powoduje chęć podjadania – zajęcia się czymś – a po posiłku organizm wybudza się, aby strawić, a następnie dostaje energie ze spożytego pokarmu. W ten sposób napędza się błędne koło, które destabilizuje naszą gospodarkę hormonalna, glukozową oraz cały metabolizm.

NES dotyka często osoby, które borykają się z otyłością i nie stosują racjonalnego sposobu odżywiania. Sięgają po przekąski nocą z głodu lub z chęci przeżuwania. W przypadku otyłości idącej w parze z NES dochodzi do wielu zaburzeń w wydzielaniu neuropeptydów i hormonów. Zwiększa się wydzielanie kortyzolu, insuliny. Pojawiają się nieprawidłowości w wydzielaniu leptyny.

Leptyna jest hormonem produkowanym głównie przez komórki tkanki tłuszczowej, odgrywającym istotną rolę w kontrolowaniu masy ciała

Odstawienie alkoholu, kawy czy papierosów również może wpływać na nocne wędrówki do lodówki.

Objawy NES

Do najczęstszych symptomów należą:

• brak apetytu rano (tzw. poranna anoreksja), apetyt „uruchamia się” po godzinie 19,
• większość jedzenia jest spożywana w drugiej części dnia,
• kłopoty z zaśnięciem,
• wybudzanie się ze snu wstawanie w nocy, żeby jeść,
• poczucie winy związane z podjadaniem,
• brak przyjemności ze spożywania jedzenia,
• uczucie zmęczenia, napięcia, rozstrojenia, nerwowości,
• spadek melatoniny,
• utrzymywanie się w/w objawów przez co najmniej 2 miesiące.

Ważne:

W przypadku NES objawy są jednocześnie często konsekwencjami nieodpowiedniego sposobu odżywiania się.

Skutki

To dla organizmu spory wysiłek: strawić i zagospodarować nadmierną ilość pożywienia, zwłaszcza w godzinach nocnych – w których metabolizm znacząco spada. Wyzwanie to jest na tyle duże, że często organizm sam nie poradzi sobie i zacznie wysyłać mnóstwo sygnałów alarmujących. Objawy takie jak ciągłe zmęczenie, zaburzenia nastroju, stany lękowe czy nawet depresyjne, z pewnością rzutują na codzienne funkcjonowanie.

NES może być uważane za zaburzenie odżywiania związane z rytmem dobowym oraz zaburzeniami nastroju i snu. Co istotne, chory może, ale wcale nie musi zdawać sobie sprawy z tego, że jadł w nocy.

Leczenie

Niestety ze względu na niewystarczającą ilość badań nie opracowano standardów leczenia NES. Nie ma jednego skutecznego schematu postępowania z osobami, które jedzą w nocy. Najczęściej jednak łączy się połączenie terapii z farmakologią (np. niektóre leki przeciwdepresyjne). Choć oczywiście nie jest to regułą. Najlepsze rezultaty przynosi współpraca psychologa lub psychiatry z dietetykiem, którzy współpracując stabilizują sytuację chorego. Najważniejsze jest kompleksowe podejście do tematu oraz cierpliwość i systematyczność w działaniu.